Tần số đáp ứng của loa là gì và tầm quan trọng của nó trong âm nhạc

Hiện nay, trên thị trường có rất nhiều hãng loa đến từ Âu, Mĩ …với hàng chục seri sản phẩm. Nhưng để có một dàn âm thanh tốt, đáp ứng được yêu cầu về phụng vụ của nhà thờ thì không hẳn loa nào cũng có thể làm được điều đó.

Vậy tại sao ? Loa nào mà chẳng là để phát ra âm thanh !

Khi chọn mua loa, thông thường chúng ta sẽ để ý đến mẫu mã, màu sắc, công suất, thương hiệu… của loa đó nhưng có một thông số rất quan trọng mà ít khi được lưu tâm tới đó là : Frequency Response – Đáp ứng tần số

Vậy Frequency Response là gì ? Tại sao nó quan trọng.

Frequency Response – Tần số đáp ứng là gì ?

Là phạm vi tần số âm thanh và mức âm lượng tần số mà loa có thể tái tạo được trên phổ âm thanh (20Hz-20kHz) so với tín hiệu gốc.

Trong bảng data sheet của loa sẽ có 1 phần mô tả về Frequency Reponse : ví dụ 60Hz-20kHz. Hoặc nhà sản xuất sẽ cung cấp thêm 1 hình ảnh mô tả tần số đáp ứng của loa đó.

Hai hình trên cho ta thấy được tần số đáp ứng của loa Yamaha HS8 ( 47-24kHz) và mức âm lượng của các tần số mà loa đó thể hiện được.

Loa HS8 có thể phát ra tần số thấp nhất là 47Hz và cao nhất là 24kHz. Dãi tần số Low, mid, hight của loa này khá cân bằng với nhau.

Tầm quan trọng của Frequency Reponse

Ngoài các thông số như công suất, trở kháng…. thì Frequency reponse là một thông số rất quan trọng.

Một chiếc loa có thông số 40Hz-20kHz và một đồ thị đáp tuyến khá phẳng( không loa nào có đồ thị phẳng) giữa các dãi tần số sẽ tái tạo âm thanh một cách chính xác và trung thực.

Đường màu đen thể hện loa đó có tần số đáp ứng khá phẳng ở các dãi tần số. Loa màu cam tần số khoảng 6kHz quá nhiều, gây hiện tượng chói khi nghe.

Đường màu xanh dương cho thấy loa đó có thể tái tạo các âm thanh ở dãi bass tốt. Đó là tiếng của đàn ghita bass, tiếng kic của dàn trống… nhưng khả năng tái tạo các tần số ở dãi mid lại kém.

Còn đường màu xanh lá cây cho ta thấy khả năng tái tạo âm thanh ở dãi mid low, mid và hight rất tốt. Nhưng khả thể hiện các bản nhạc có tiếng của bộ trống, tiếng ghita bass… của loa này kém. Vì nó không đáp ứng được các tần số thấp từ 40Hz- khoảng 120Hz.

Các dòng loa toàn dãi ( loa full ) hiện nay khó mà đáp ứng được dải tần 20Hz-20kHz, nhưng dù sao một chiếc loa có thông số 60Hz-20kHz sẽ tốt hơn là 180Hz-12kHz. Chúng tôi đang muốn nói đến phạm vi nhà thờ, nơi mà không có sự hỗ trợ của loa sub.

Vậy lựa chọn loa thế nào cho phù hợp với nhà thờ

Việc phụng vụ trong nhà thờ có 2 phần cần đến sự hỗ trợ của âm thanh đó là đọc và hát ( âm nhạc).

Chúng tôi sẽ chỉ đề cập đến phần âm nhạc vì hầu hết hiện nay các dòng loa đều thể hiện tốt phần giọng nói ( trừ những trường hợp lắp đặt, cân chỉnh không đạt yêu cầu kĩ thuật).

Tần số của giọng nam hoặc nữ thường phổ biến ở khoảng 100Hz đến khoảng 8kHz. Trong lúc hát thánh ca, giọng hát có thể xuống thấp hơn nữa.

Ví dụ như bài hát Tìm về chân thiện mỹ. Đoạn nhạc trên ở nốt A2 ( La Quảng tám thứ 2- nốt thứ 2). Tần số tương ứng với nốt A2 là 110Hz.

Hoặc Nốt F2 ( bè bass) tần số của nó là 87Hz

Quý vị có thể tham khảo thêm ở bảng dưới đây

Về phần nhạc cụ. Đa số các nhà thờ hay sử dụng đàn organ 3 tầng hoặc đàn piano. Và những nốt thấp của 2 nhạc cụ này có thể xuống tận 40Hz.

Vậy điều gì sẽ xảy ra

Nếu như một chiếc loa có tần số đáp ứng không tốt thì hiệu quả của việc tái tạo âm thanh sẽ không chính xác, trung thực.

Như hình ảnh trên, chiếc loa này không thể hiện tốt các âm thanh ở dải tần số low.

Nếu như loa này được lắp đặt cho nhà thờ, phần đọc của nó thể hiện tốt. Nhưng nó đáp ứng kém hoặc không thể đáp ứng tốt cho giọng nam trầm với những nốt thấp, hoặc đàn piano, tiếng bass của đàn organ 3 tầng. Những âm thanh ở dãi tần số thấp đó sẽ được thể hiện 1 cách ít ỏi hoặc thậm chí không được thể hiện.

Việc tăng âm bass ở trên mixer cũng không giúp ích được gì nhiều vì bản chất âm thanh mặc định của loa ( chất âm) nó đã như vậy. Thậm chí còn nguy hiểm cho loa.

Những dòng loa có tần số đáp ứng như hình trên sẽ phù hợp với các phòng hội họp, lớp học, sảnh bệnh viện, sân bay hơn là các nhà thờ hoặc không gian đòi hỏi cả phần âm nhạc.

Hãng loa Fohhn của Đức khi đưa ra thông tin về sản phẩm cũng đã có những chú giải rõ ràng về việc ứng dụng loa của họ.

Kết luận

Để có một hệ thống âm thanh tốt cho việc phụng vụ trong nhà thờ. Chúng ta nên tìm hiểu kĩ càng về thông số Frequency Reponse để xem loa đó có đáp ứng được đòi hỏi của chúng ta hay không.

Loa có tần số đáp ứng tốt sẽ việc tái tạo âm thanh trung thực và chính xác. Qua đó giúp những lời kinh nguyện, những giai điệu thánh ca, những cung đàn trầm bổng được thể hiện rõ nét, chân thực hơn và giúp cộng đoàn sốt sắng hơn khi tham dự phụng vụ.

Thánh Auguststino có nói : ” Hát là cầu nguyện hai lần”. Để giai điệu thánh ca chạm đến tim mỗi người, nâng mọi người lên với Chúa thì đòi hỏi người thể hiện phải hay và không thể thiếu một hệ thống âm thanh đạt chất lượng.